Қазақстандағы депозиттерге кепілдік беру жүйесі
Қазақстандағы депозиттерге кепілдік беру жүйесі
"Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ 1999 жылы депозиттерге кепілдік беру жүйесін әкімшілендіру үшін құрылды.Қор коммерциялық емес ұйым болып табылады. Қордың Құрылтайшысы - жалғыз акционері Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі болып табылады.
Қор банктердің тоқсан сайынғы жарналары есебінен банк мәжбүрлеп таратылған жағдайда кепілдік берілген өтемді төлеу үшін резерв қалыптастырады.
Депозиттерге кепілдік беру жүйесінің құқықтық негіздері, сондай-ақ оған қатысушылардың құқықтары мен міндеттері "Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен айқындалады.
Депозиттерге кепілдік беру жүйесіне қандай банктер қатысады?
ҚР Ұлттық Банкінен депозиттерді қабылдауға, жеке тұлғалардың шоттарын ашуға және жүргізуге лицензия алған әрбір банк, ислам банктерін қоспағанда, автоматты түрде депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесінің қатысушысы болады.
Депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіне қатысушы банктердің өзекті тізімі сайтта әрдайым қолжетімді www.kdif.kz
Қандай депозиттер кепілдікке жатады?
Ақша кепілдендіріледі:
1) азаматтығына қарамастан, дара кәсіпкерлерді қоса алғанда, жеке тұлғалар;
2) ұлттық және шетел валюталарында;
3) ағымдағы шоттарда, төлем карточкаларында және депозиттердің барлық түрлерінде.
ҚДКБҚ кепілдігіне не қамтылмайды?
1) Жеке тұлғалардың металл шоттары;
2) депозиттік сертификаттар;
3) банктік ұяшықтарда орналастырылған ақша мен құндылықтар;
4) ислам банктерінде орналастырылған депозиттер.
"Кепілдік өтеу" дегеніміз не?
Бұл банк мәжбүрлеп таратылған жағдайда ҚДКБҚ белгілі бір салымшыға төлейтін ақшаның жиынтық сомасы.
Салымшы әрбір банк бойынша әрбір салымшыға жеке-жеке ең жоғары мемлекеттік кепілдік сомасынан аспайтын есептелген сыйақысыз депозит (тер) бойынша қалдық сомасында кепілдік өтем алады.
Теңгедегі және шетел валютасындағы депозиттер бойынша кепілдіктің ең жоғары сомасы қандай?
Банктердің әрқайсысында бір салымшыға арналған барлық депозиттер мен банктік шоттар бойынша мемлекеттік кепілдік:
15 миллион теңгеге дейін - ұлттық валютадағы жинақтық депозиттері бойынша,
10 миллион теңгеге дейін - ұлттық валютадағы депозиттер бойынша,
5 миллион теңгеге дейін қоса алғанда – шетел валютасындағы депозиттер бойынша (қатысушы банкті мәжбүрлеп тарату туралы сот шешімі заңды күшіне енген күнге белгіленген валюта айырбастау бағамы бойынша баламада).
Салымшыда бір банкте теңгемен, сондай-ақ шетел валютасымен бір мезгілде орналастырылған 2 және одан да көп депозиттер болған кезде 15 миллион теңгеге дейін қоса алғанда кепілдік берілген өтем төленеді.
Мысалдар:
1. Салымшыда 11 миллион теңгеге мерзімсіз салым ашылды. Кепілдіктің ең жоғары сомасы 10 миллион теңгені құрайды, 1 миллион теңгеге – кепілдік берілмейді.
2. Салымшының банкте 8 миллион теңгеге теңгемен салым және 8 миллион теңгеге баламалы сомаға АҚШ долларымен ағымдағы шот ашылды. Қор қаражатынан өтеу сомасы 13 миллион теңгені құрайды: 8 миллион теңге – теңгедегі салым бойынша және 5 миллион теңге - шетел валютасындағы ағымдағы шот бойынша.
Сыйақының кепілдігі бар ма?
Депозиттер бойынша сыйақыға кепілдік қолданылмайды. Егер банктік салым шартында сыйақыны капиталдандыру көзделген болса, онда капиталдандырылған сыйақы депозит балансына қосылады және кепілдік объектісіне айналады.
Мысал
Салымшының бір банкте 10 миллион теңге сомасына жинақ салымы орналастырылған. Жиналған сыйақы - 1,2 миллион теңге,бұл ретте капиталдандырылған бөлік 600 мың теңгені құрайды. Бұл жағдайда кепілдік берілген өтем сомасы салымның толық сомасын және салым бойынша капиталдандырылған сыйақыны құрайды – 10,6 миллион теңге.
Әр түрлі банктерде орналастырылған депозиттерге жеке-жеке кепілдік беріле ме?
Иә, Егер сіз депозиттерді депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіне қатысушы бірнеше банктерге орналастырсаңыз, онда сіздің салымдарыңыз мемлекеттік кепілдіктің ең жоғары сомасы шегінде осы банктердің әрқайсысында жеке-жеке кепілдік беріледі.
ҚДКБҚ байланыстары
Сайты www.kdif.kz
Телеграм-чаты @kdif_ask,
Call-центр1460 (тегін)